Boos op je baas: en dan?

Boos op je baas: en dan?

Boosheid, het is een emotie die we meestal liever kwijt dan rijk zijn. Veel mensen houden boosheid of woede op hun baas, collega, partner, ouder of kind het liefst in. En als het niet meer gaat dan barst de bom. Vaak is er dan schade aan de relatie of verbinding, doordat vanuit de emotie de toon harder was dan proportioneel aan het (vermeende) vergrijp. Of er zijn wellicht woorden gevallen die in het heetst van de strijd gebruikt zijn maar eigenlijk niet zo bedoeld. En soms nog erger is er sprake geweest van fysiek geweld.

 De bom barst

Gek genoeg kan het als je eenmaal in een woede-uitbarsting zit best lastig zijn er weer uit te komen. Iets in je lijkt dat soms even niet te willen. Soms kan het ergens goed voelen de ander eens goed ‘de waarheid’ te zeggen. Soms voelt het absoluut noodzakelijk je gelijk te halen 😊. Daarnaast is opvallend dat sommigen heel gemakkelijk toegang tot boosheid hebben. Weer anderen (onder)kennen hun boosheid helemaal niet. En veel mensen zitten hier ergens tussen in... 

Boosheid op de werkvloer

Op de werkvloer is de boosheid helemaal lastig omdat je baan en financiën er mee gemoeid zijn. Zeker als het je baas betreft vanwege de machtsverhouding. Daarom worden vaak dingen niet of niet duidelijk uitgesproken. Dan kan het dat boosheid meer onbewust geuit wordt. Dat kan je lekken noemen. Dan lekt de boosheid als het ware naar andere vormen van verzet zoals bijvoorbeeld:

1. Klagen over je baas;
2. Ja zeggen, maar het niet doen (passief agressief); 
3. Iemand vermijden; 
4. Wat stekeliger opmerkingen naar iemand maken; of 
5. Iemand tegenwerken in discussies. 

Dit is niet erg effectief voor wat het ook is dat je binnen je werk wilt bereiken en mogelijk heeft het ook impact op je team. Het kan zeer ondermijnend voor de werksfeer zijn. En wat mogelijk nog het ergst voor jezelf is: het onbewust laten lekken van boosheid kan ten koste gaan van je eigen levensgeluk! En het niet laten ‘functioneren’ van boosheid door geen grenzen te stellen kan ertoe leiden dat je jezelf steeds weg geeft en als het ware naar in een burn-out programma gaat.

Effectief boos zijn, hoe doe je dat?

De vraag komt dan op: hoe deal ik met boosheid op een gezonde en effectieve manier? Want zoals we net gezien hebben is de emotie indien onbewust geleefd vaak  schadelijk voor jezelf, de relatie in kwestie of de groep waar je in zit. Hierbij maakt het niet veel uit of je het nu direct uit, indirect uit, helemaal onderdrukt, of denkt dat de emotie bij jou niet werkt.

Het antwoord op de vraag hoe dan wel, is eenvoudig, maar niet altijd gemakkelijk uit te voeren : onderzoek je woede, haal er de informatiewaarde uit, en handel dan adequaat met de informatie. Hieronder licht ik dit toe met een voorbeeld. En om dit te begrijpen kun je jezelf  eerst de volgende vraag stellen:

Wat is de emotie boosheid?

Een bruikbare manier om naar emoties in algemene zin te kijken, is om deze te zien als regelmechanismen. Als je een emotie als boosheid voelt, dan geeft deze aan dat er iets niet klopt of niet goed gaat wat jou betreft. En dat kan betekenen dat er actie nodig is om de balans te herstellen. Dit principe van regelmechanisme geldt voor boosheid, maar ook voor angst, walging etc.  Als je meer over de emotie boosheid of woede wilt lezen, ik heb hierover een dieper gaand artikel over hoe om te gaan met boosheid of woede geschreven.

Boosheid bij apen

Om een herkenbaar voorbeeld te geven. Emoties zijn al in het dierenrijk aanwezig en waarneembaar, bijvoorbeeld op de Apenheul. Als een aap iets afpakt van een aap die hoger in de hiërarchie staat, of probeert de leider te verstoten dan gaat de emotie boosheid  los. Dan is de hele kolonie in rep en roer. Een lid van de kolonie is over een grens gegaan (informatie voor degene over wiens grens is gegaan). Als de boosheid geleefd is , actie genomen is (de hiërarchie is aangepast of hersteld) en de grenzen weer helder zijn, dan is er weer rust in de kolonie.

Boosheid bij mensen

Boosheid bij mensen gaat in mijn ervaring ook veelal over grenzen. Alleen wij mensen, anders dan de apen of andere dieren voor zover we weten, kunnen ook van alles over die boosheid vinden. Dit is omdat wij bewust bewust zijn met krachtige mentale vermogens, dit waar apen voor zover we weten alleen maar bewustzijn. Zo kunnen wij mensen  bijvoorbeeld denken dat boosheid niet mag, of hoort, of eng is omdat je niet weet wat er gebeurt als je het toelaat etc. Een dier is gewoon boos….Wat er gebeurt bij veel mensen, is dat de emotie wordt onderdrukt. En dan functioneert het regelmechanisme niet meer. Tevens leidt dit vastzetten van de emotie boosheid uiteindelijk mogelijk tot een onbestemd gevoel van frustratie. Boosheid kan ook te veel naar buiten komen en dan functioneert hij eigenlijk ook niet, omdat je je relaties er zwaar mee kunt belasten.

Wat betekent het dat boosheid niet functioneert?

Zoals gezegd als je boosheid ziet als een regelmechanisme, dan zet je met het onderdrukken ervan het regelmechanisme uit. Net zoals het ongeremd uiten van boosheid ook niet echt een functioneel regelmechanisme is. Hiermee ontzeg je jezelf het doel, namelijk relevante sturingsinformatie! Want emotie is (ook) informatie, met andere woorden, er zit op elke emotie naast energie ook informatie. En alleen door je voor de emotie open te stellen kan je de informatie er uit halen. Als je deze informatie helder hebt, kan je er op sturen. Vaak zien we wel de lichtere vormen van deze emotie verschijnen: irritatie, wrevel, ergernis, pissig…

Hoe krijg ik de informatie uit de emotie?

De eerste stap is de emotie toelaten. In jezelf, en niet persé uiten naar de ander.  Als je merkt dat je geïrriteerd begint te raken, dan zou je je even kunnen afzonderen en de irritatie in jezelf toelaten. Dan kan het dat de informatie waar het over gaat al tot je komt. Het is belangrijk dat je hierbij niet meer identificeert met je boosheid, daarom moet je even afkoelen 😉. 

Een zenmeester over boosheid

Zenmeester Jun Po Roshi, die veel heeft toegevoegd aan de analyse en aanpak van emoties, zei het zo: “boosheid is informatie” en verder “onder de boosheid zit betrokkenheid” (lees meer over zijn methode als je wilt). Wellicht herken je daarin dat boosheid heftiger kan zijn als je partner iets doet dan als een willekeurige vreemde hetzelfde doet. Andersom gezegd: hoe meer betrokken je bent, hoe heftiger de boosheid. Vraag jezelf dan af waar die betrokkenheid over gaat. Als je weet waar het over gaat, en mogelijk welke grens er in het geding is voor je, dan is het best de emotie tot rust te laten komen en jezelf af te vragen: wat is hier nu wijsheid om te doen of te laten? Dan kan je eventueel de kracht van boosheid nog wel inzetten om een boodschap over te brengen, maar dan heb je de informatie die in de emotie zit met zo veel mogelijk wijsheid gebruikt. Je zult merken dat het effect totaal anders is, dan wanneer je automatisch je reactie volgt (zoals hierboven beschreven, bijvoorbeeld ongecensureerd uitleven, of onderdrukken/lekken).

Wat als dat niet lukt?

Het lastige aan de procedure hierboven is dat er veelal twee lagen aan de gang zijn als een emotie getriggerd wordt. Ten eerste is er de huidige situatie die de emotie triggert, en waar je al dan niet iets mee zou willen. En ten tweede is er vaak een onverwerkt stuk uit je verleden in je waardoor de emotie heftiger is dan de trigger situatie logischerwijze zou vragen. Vaak ben je gevoelig voor bepaalde soorten van overschrijdingen van je grenzen. Bijvoorbeeld: als iemand niet naar je luistert of  je in de rede valt (die heb ik in ieder geval 😊). Of als iemand dominant is. Of als iemand juist heel vaag en onhelder is. Of als iemand traag is of je iemand lui vindt. Of als iemand niet op je whatsapp of mail reageert. Of als iemand niet doet wat hij belooft. Of als iemand je gaat uitleggen hoe je iets moet doen terwijl je dat prima weet. De voorbeelden zijn legio.

Dagdagelijkse ergernissen of echt last er van

Deels zijn dit wellicht meer voorkomende dagdagelijkse ergernissen. In mijn ervaring hebben mensen vaak een specifieke gevoeligheid hebben voor een bepaalde vorm. En soms hebben mensen echt last van bepaald gedrag van collega’s en bazen. In dat geval lopen ze soms vast en weten ze niet goed hoe verder. 

Hoe pak je het dan aan?

Als je vastloopt op het werk dan is vaak de eenvoudige methode zoals hierboven beschreven lastig succesvol uit te voeren, en is er meer nodig. Hiervoor zijn gelukkig effectieve methoden ontwikkeld, zoals een ontladingssessie (werkt via uiten van boosheid) en containment methode (werkt via oproepen en dan binnenhouden van boosheid). . Deze technieken werken bijzonder effectief omdat ze op beide niveaus werken (de trigger situatie en het onderliggende onverwerkte stuk). Daarnaast kan je als je je woede meer in beheer hebt, gemakkelijker contact maken met het stuk voorbij aan je emoties en denken, je trans-mentale laag. En van daaruit krijg je gemakkelijker contact met waar het je echt om gaat.

Een effectieve aanpak

In mijn traject ‘Van irritatie naar geluk’  heb ik deze technieken gecombineerd. In 3 tot 6 coaching sessies is er bij de meesten een fundamentele verschuiving. Het wordt helder waar de boosheid over gaat en wat er aan te doen. Voor mensen die woede onderdrukten komt er meer kracht en energie beschikbaar. Voor mensen die te zeer hun woede uiten komt er meer beheer over de emotie.  

Neem actie!

Wil je meer leren over hoe je effectiever boos kunt zijn en ben je geïnteresseerd in het traject ‘Van Irritatie Naar Geluk’, boek dan kosteloos een intake gesprek zie de link naar mijn website.

#boosheidcoach; #woedecoach, #angermanagement, #woedetherapie; #woede-op-je-werk; #boos-op-je-baas